Có nhiều giải pháp, kinh nghiệm cho Việt Nam học hỏi trong ứng phó với sự cố hóa chất nhưng mấu chốt vẫn là nâng cao nhận thức và tuân thủ quy định về an toàn.

Tác hại lớn

Năm 2023 đã chứng kiến một số sự cố hoá chất nghiêm trọng trên khắp thế giới, gây ra những tác động lớn đến sức khỏe con người, môi trường và kinh tế. Những sự cố này một lần nữa cho thấy tầm quan trọng của công tác phòng ngừa và quản lý an toàn trong ngành công nghiệp hóa chất.

         Vụ cháy ở kho hoá chất tại Humburg, Đức. Ảnh DPA

Tại Đức, tháng 4/2023, đã xảy ra vụ cháy tại kho hóa chất nằm ở quận Rothenburgsort thuộc thành phố Hamburg. Theo hãng thông tấn DPA của Đức, các cơ quan chức năng thành phố Hamburg đã phải phát lệnh cảnh báo và yêu cầu người dân sinh sống trong quận Rothenburgsort cần đóng tất cả cửa sổ, ngắt hệ thống điều hòa, thông khí trong các tòa nhà và không nên đi ra ngoài đường để tránh bị hít phải khói độc.

Sau đó, các nhân viên an ninh đã được huy động để đưa khoảng 140 người dân sinh sống gần nơi xảy ra hỏa hoạn tới nơi an toàn.

Điển hình của các sự cố hóa chất không thể không nhắc tới, vụ nổ tại nhà máy sản xuất thuốc nổ ở vùng nông thôn Nagpur, bang Maharashtra, miền trung Ấn Độ khiến ít nhất 9 công nhân thiệt mạng và một số người khác bị thương, xảy ra tháng 12/2023.

 Vụ nổ tại nhà máy sản xuất thuốc nổ ở vùng nông thôn Nagpur, bang Masharashtra, miền Trung Ấn Độ khiến ít nhất 9 công nhân thiệt mạng.

Cũng tại Ấn Độ, ngày 27/12/2023, nhiều người, trong đó có cả trẻ em, đã phải nhập viện sau vụ rò rỉ khí ammonia từ một nhà máy phân bón trên địa bàn thành phố Chennai, bang Tamil Nadu. Truyền thông sở tại đưa tin giới chức đã tiến hành sơ tán hàng trăm người dân trong khu vực. Tuy nhiên, nhiều người đã phải nhập viện do xuất hiện các triệu chứng khó chịu, nôn, hoa mắt và đau rát mắt.

Dù tình trạng rò rỉ khí đã được kiểm soát nhưng nồng độ ammonia trong không khí và trong nước biển đo được vẫn ở mức cao đáng báo động. Ủy ban Kiểm soát Ô nhiễm bang Tamil Nadu đã lập đội chuyên trách điều tra vụ rò rỉ.

Một trong những vụ rò rỉ nguy hiểm từng xảy ra ở Ấn Độ vào năm 1984 khi hợp chất methyl isocyanate từ Nhà máy Phân bón của Tập đoàn Union Carbide tại bang Madhya Pradesh bị rò rỉ khiến hơn 3.700 người tử vong và khoảng 500.000 người bị ảnh hưởng.

Hay tại Trung Quốc, tháng 1/2023, vụ nổ nhà máy hóa chất đã xảy ra ở huyện Bàn Sơn thuộc tỉnh Liêu Ninh, Đông Bắc Trung Quốc khiến ít nhất 2 người thiệt mạng và 30 người khác bị thương. Tới tháng 5/2023 một vụ nổ lớn đã xảy ra tại một nhà máy thuộc Tập đoàn hóa chất Sinochem ở tỉnh Sơn Đông (miền Đông Trung Quốc), khiến 5 người thiệt mạng, 1 người mất tích và 1 người bị thương. Tháng 6/2023, cơ quan chức năng của Trung Quốc đã kêu gọi tăng cường an toàn trên toàn quốc sau khi một trong những vụ nổ khí gas kinh hoàng nhất trong nhiều năm đã khiến 31 người thiệt mạng ở Tây Bắc nước này.

Có thể thấy, sự cố hóa chất nếu xảy ra tác hại vô cùng lớn, không chỉ về mặt kinh tế, hệ lụy lớn hơn là nguy hại tới sức khỏe con người, môi trường. Việc khắc phục sự cố hóa chất đòi hỏi kinh phí lớn, thời gian dài.

Kinh nghiệm cho Việt Nam

Hóa chất là ngành công nghiệp quan trọng, là chất “xúc tác” cho sản xuất của nhiều ngành công nghiệp khác, tuy nhiên với độ “nguy hiểm” cao việc đảm bảo an toàn, nâng cao năng lực ứng phó với sự cố hóa chất là vô cùng cần thiết.

Theo đó, các doanh nghiệp hoá chất cần đầu tư đầy đủ vào các biện pháp an toàn và hệ thống kiểm tra định kỳ để đảm bảo an toàn cho nhân viên và môi trường. Việc tuân thủ các quy định về an toàn lao động và môi trường cũng là điều cần thiết.

Việc xử lý và tiêu hủy chất thải hóa học phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt. Các doanh nghiệp cần có hệ thống giám sát và kiểm soát chặt chẽ để tránh rò rỉ và ô nhiễm môi trường.

Công nhân và nhân viên trong ngành công nghiệp hóa chất cần được đào tạo về an toàn lao động và quy trình xử lý sự cố hoá chất. Đồng thời, công chúng cần được nâng cao nhận thức về nguy cơ của các sự cố hoá chất, cách ứng phó trong trường hợp xảy ra sự cố.